Wspólny mianownik na granicy dwóch gmin

Dokładnie na granicy administracyjnej Gminy Żarów i Jaworzyna Śląska znajduje się miejsce dziś zapomniane, ale łączące te okręgi poprzez upamiętnienie żołnierzy pruskich jacy tu zamieszkiwali.

Na początek mała anegdota. Będąc jeszcze dzieckiem interesowałem się historią naszego regiony. Co piątek w gazecie „Słowo Polskie” (dziś już nie istniejąca) wychodził cykl o tajemnicach Dolnego Śląska. W którymś z numerów znajdowała się krótka notatka o pomniku przy drodze pomiędzy Jaworzyną Śląską i Żarowem koło Piotrowic Świdnickich. Szukałem go wtedy i niestety nie znalazłem, myśląc, że znajduje się pomiędzy Jaworzyną Śląską i Piotrowicami (nie było wtedy Internetu). Zainteresowanie pozostało do dziś, możliwości dla chętnych są dużo większe. Po latach dotarłem w końcu do niego, dziś piszę o nim tekst.

Miejsce, które postaram się dziś opisać jest miejscem wydaje się problematycznym. Znajduje się na granicy administracyjnej Gminy Żarów i Jaworzyna Śląska, ale jeszcze po „naszej” stronie. Zdecydowanie jednak bliżej do niego mieszkańcom Żarowa i to z tą gminą miejsce to jest kojarzone w powszechnej świadomości.

Aby dotrzeć w opisywaną lokalizację, swoją wędrówkę najlepiej rozpocząć od ostatnich zabudowań na ul. Górniczej w Żarowie, gdzie asfalt ulicy płynnie przechodzi w tzw. „Drogę Węglową” o której szerzej pisałem TUTAJ. Po około 200-300 metrach idąc wzdłuż wspomnianej drogi w kierunku Piotrowic Świdnickich i tzw. Stawu Ogórkowego dochodzimy do sporej kępy wszelkiej maści krzaków wśród pól. Nic nie świadczy o tym, że może się coś tu znajdować, a jednak.

Opisane krzaki bardzo skrzętnie skrywają tajemnicę i miejsce ważne dla naszych dwóch gminnych światów, z czasów kiedy nie było jeszcze mowy o Polsce na tych terenach. Idąc skrajem pola, obchodząc opisaną kępę w pewnym momencie możemy wejść pomiędzy zarośla, aby po chwili ukazał się nam spory pomnik, który stoi dziś sam, zapomniany przez wszystkich.

Wskazany pomnik ustawiony jest na wzgórzu zwanym dawniej „Steinberg”. Upamiętnia on żołnierzy walczących w czasie wojny z Danią w 1864 r., Austrią 1866 r. i Francją 1870/71 r. Pomnik składa się z kamiennego postumentu w formie bryły o ściętych ku górze krawędziach oraz posadowionego na nim prostopadłościennego obelisku. Na ścianach obelisku wyryte zostały dziś częściowo nie czytelne nazwiska mieszkańców: Żarowa (14 osób), Piotrowic Świdnickich (25 osób), Łażan (37 osób) , Nowic (9 osób) oraz kolonii „Hummel. Zwieńczony był on kiedyś dodatkowo wydaje się „pruską wroną” i krzyżem po których nie ma dziś śladu.

Cały teren na którym znajduje się pomnik pokrywa duża ilość cegieł i innego rodzaju kamienia, co może świadczyć, że kiedyś teren był mocno zagospodarowany i znajdowały się tu również inne konstrukcje po których nie ma dziś śladu.

Wyjście w to miejsce szczególnie o tej porze roku, kiedy natura jest jeszcze w pełni rozkwitu może stanowić dla nas problem. Znalezienie pomnika w tak dużej gęstwinie jest dużym wyzwaniem. Ja sam odwiedzając to miejsce przed napisaniem wskazanego artykułu błądziłem wśród zarośli i dopiero wskazówki Pana Bogdana Muchy z Żarowskiej Izby Historycznej pozwoliły mi dotrzeć do celu.

Pomnik poległych pruskich żołnierzy z dwóch gmin postawiony na ich granicy. Dziś dawno zapomniany i przez nikogo nie pielęgnowany. Szkoda, że mając taką perełkę, która zachowała się jeszcze, co nie jest tak oczywiste, nikt o nią nie dba. Mogła by się stać świetnym elementem historycznym i krajoznawczym na szlaku drogi węglowej, która przechodzi przez nasze gminy i łączy je.

foto: Wieści Gminne, polska.org.

Marcin Burski

Redaktor Wieści Gminnych Jaworzyna Śląska