Mieszkańcy powiatu świdnickiego w niewoli radzieckiej – Tekst Bogdana Muchy
Pan Bogdan Mucha z Żarowskiej Izby Historycznej opisał losy niemieckiej ludności z terenu naszego powiatu, która dostała się do radzieckiej niewoli. Jak wygląda sytuacja z naszym miastem.
Na łamach Wieści Gminnych razem z Panem Bogdanem Muchą opisywaliśmy losy rosyjskich jeńców w naszym mieście (temat jeszcze powróci), którzy dostali się do niewoli i przymusowo pracowali na tym terenie. Wojna to jednak miecz obusieczny, który zabiera z obu stron. Tak samo jak Rosjanie byli brani o niewoli, tak samo niemieccy mieszkańcy Jaworzyny Śląskiej nie mieli tyle szczęścia i umierali na wschodzie. Tekst Pana Bogdana Muchy podchodzi do tej kwestii kompleksowo i opisuje losy mieszkańców z całego powiatu świdnickiego. My w tym tekście zajmiemy się naszym miastem. Jeżeli ktoś chciałby zapoznać się z pełnymi listami jeńców z naszego powiatu, można zrobić to TUTAJ. Zapraszam do lektury do tekstu:
Traktat wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku po zakończeniu I wojny światowej pozwalał Niemcom na utrzymanie niewielkich liczebnie i słabo uzbrojonych sił zbrojnych. W latach 1921-1935 określano je mianem Reichswehry, liczącej 100 tys. ludzi w wojskach lądowych i 15 tys. w marynarce wojennej (Kriegsmarine). 2 sierpnia 1934 roku po śmierci prezydenta Niemiec Paula von Hindenburga, pełniący urząd kanclerza Adolf Hitler, ogłosił się wodzem i kanclerzem Rzeszy (Führer und Reichskanzler) oraz najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. Już w październiku tego samego roku, w ramach realizacji planu „A”, Reichswehra została powiększona do stanu 240 tys. żołnierzy (21 dywizji piechoty, 2 dywizje kawalerii i 1 lekka dywizja pancerna). Punktem przełomowym w remilitaryzacji Niemiec było uchwalenie ustawy wojskowej (tzw. Wehrgesetz) z 16 marca 1935 roku, która ustalała wielkość armii na 12 korpusów, w skład których miało wchodzić 36 dywizji piechoty i 3 dywizje pancerne, ogółem 450 tys. żołnierzy. Po za tym zniesione zostały ograniczenia wersalskie pod względem rodzajów, liczebności i produkcji uzbrojenia. Wprowadzono również obowiązkową służbę wojskową mężczyzn w wieku 19-45 lat (w Prusach Wschodnich do 55 lat).
Ustawa zmieniała także nazwę armii z dotychczasowej Reichswehr na Wehrmacht (z niem. „siła zbrojna”). Pod koniec 1936 roku dzięki mobilizacji roczników 1914 i 1915, stan liczebny armii niemieckiej wyniósł 1,2 mln oficerów i żołnierzy, z czego ok. 150 tys. stanowiła kadra zawodowa. W przypadku pełnej mobilizacji przewidzianej ustawą, Niemcy były w stanie zmobilizować do 13 mln żołnierzy (z czego 5 mln w ciągu 48 godzin). Dawało to w przeliczeniu ok. 179-200 dywizji. Na podstawie dekretu z dnia 4 lutego 1938 roku, utworzone zostało Naczelne Dowództwo Wehrmachtu („Oberkommando der Wehrmacht”, w skrócie OKW), którego naczelnym dowódcą od 27 stycznia 1938 roku był Adolf Hitler. Jednocześnie utworzone zostało stanowisko szefa Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, które objął gen. Wilhelm Keitel.
W chwili wybuchu II wojny światowej, Niemcy mieli gotowych do działań 46 dywizji piechoty, 4 dywizje zmotoryzowane, 4 dywizje lekkie i 7 dywizji pancernych. Siły zbrojne liczyły wówczas 4,562 mln żołnierzy (w tym 3,74 mln – wojska lądowe, 122 tys. – marynarka wojenna, 677 tys. – lotnictwo, 23 tys. – Waffen SS). Do 1941 roku liczebność armii niemieckiej przedstawiała się następująco: 1940 rok – 5,695 mln żołnierzy (w tym 4,37 mln wojska lądowe, 100 tys. – marynarka wojenna, 1,1 mln – lotnictwo, 125 tys. – Waffen SS), 1941 rok – 7,309 mln żołnierzy (w tym 5,20 mln – wojska lądowe, 404 tys. – marynarka wojenna, 1,545 mln – lotnictwo, 160 tys. – Waffen SS). Straty niemieckie w kampaniach z lat 1939-1940 wyniosły (rozbieżności w źródłach): w Polsce (16600 zabitych, 30300 rannych, 3400 zaginionych), w Belgii (przynajmniej 43 zabitych i 100 rannych), w Holandii (2032 zabitych, 6000-7000 rannych, 1250-1350 jeńców wysłanych do Anglii), w Luksemburgu (36 zabitych, 52 rannych), w Danii (20 zabitych, 65 rannych), w Norwegii (1297 zabitych, 1539 rannych, 2375 zaginionych), we Francji (27074 zabitych, 111034 rannych, 384 zaginionych).
Dowództwo Wehrmachtu skoncentrowało do ataku na ZSRR aż 4 733 990 żołnierzy w 164 dywizjach (w tym 135 dywizji niemieckich i 29 sprzymierzonych). Siły te dysponowały łącznie 3612 czołgami, 12 686 działami i moździerzami oraz 2937 samolotami. Do zakończenia operacji „Barbarossa”, straty III Rzeszy wyniosły 743-830 tys. zabitych, rannych i zaginionych. W niewoli sowieckiej, zaczęli pojawiać się pierwsi żołnierze niemieccy. Początkowo było ich niewielu. Już 24 czerwca 1941 roku wedle rozporządzenia Wasilija Czernyszewa, zastępcy szefa NKWD i Gułagu, utworzono specjalny obóz dla jeńców wojennych w Spassku koło Karagandy w Kazachstanie. Był to obóz nr 99 (Спасозаводский лагерь № 99), który założono w miejscu dawnej kopalni miedzi, gdzie w latach 30. XX wieku istniał niewielki obóz pracy NKWD, tzw. Obóz Piaskowy (ros. Песчаный лагерь). Obóz w Spassku składał się z dwóch części – centralnej, przeznaczonej dla ok. 5–6 tys. jeńców, oraz wydzielonego obszaru o nazwie „Kokuzek” (ros. Кокузек) przeznaczonego dla ok. 650 (maksymalnie 1100) internowanych. „Kokuzek” znajdował się w odległości ok. 500 m od centralnej części obozu i zapewniał pełną izolację przetrzymywanych tam osób. Pierwszy transport 1436 jeńców wojennych przybył do Spasska w sierpniu 1941 roku.
Większe liczby jeńców niemieckich trafiły do niewoli radzieckiej wraz z klęską Wehrmachtu pod Moskwą na początku 1942 roku. Kolejnych 89-92 tys. jeńców dołączyło po kapitulacji 6. Armii pod Stalingradem na przełomie stycznia i lutego 1943 roku. Z kolei przeprowadzona w dniach 22 czerwca – 31 sierpnia 1944 roku wielka ofensywa Armii Czerwonej (tzw. Operacja Bagration), doprowadziła do prawie całkowitego zniszczenia wojsk niemieckich Grupy Armii „Środek” na terenie Litwy, Białorusi i wschodniej Polski. Szacuje się, że straty niemieckie wyniosły 300 tys. zabitych, 250 tys. rannych i około 120 tys. wziętych do niewoli. Wraz z każdym kolejnym radzieckim zwycięstwem, liczba pojmanych rosła. Kwestia ogólnej liczby żołnierzy niemieckich wziętych przez Rosjan do niewoli w latach 1941-1945 pozostaje sporna i rozbieżna. Według obliczeń rosyjskiego historyka Władymira Prochorowicza Galickiego, sporządzonych na podstawie materiałów Centralnego Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, dane o niemieckich jeńcach wziętych do niewoli według okresów wojny przedstawiały się następująco:
● 22 czerwca 1941 – 31 grudnia 1941 – wziętych do niewoli: 9147
● 1 stycznia 1942 – 19 listopada 1942 – wziętych do niewoli: 10635
● 19 listopada 1942 – 2 marca 1943 – wziętych do niewoli: 151246 (w tym Rumuni, Węgrzy i Włosi)
● 2 kwietnia 1943 – 7 maja 1943 – wziętych do niewoli: 24919
● 7 maja 1943 – 1 stycznia 1944 – wziętych do niewoli: 40730
● 1 stycznia 1944 – 3 stycznia 1944 – wziętych do niewoli: 15351
● 3 stycznia 1944 – 1 stycznia 1945 – wziętych do niewoli: 745585
● 1 stycznia 1945 – 20 stycznia 1945 – wziętych do niewoli: 67776
18 czerwca 1946 roku Rada Ministrów ZSRR przyjęła uchwałę № 1263—519сс „W sprawie wysłania chorych i niepełnosprawnych jeńców wojennych narodowości niemieckiej i innych narodowości zachodnich do ojczyzny”. W kwietniu 1947 roku w Moskwie odbyła się konferencja ministrów spraw zagranicznych ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii, na której podjęto decyzję o repatriacji niemieckich jeńców wojennych do 31 grudnia 1948 roku. W praktyce jednak repatriacja przeciągnęła się do 1950 roku. Ponadto jeńcy wojenni skazani za zbrodnie wojenne nie podlegali repatriacji. Dane Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR (MWD) z dnia 1 czerwca 1947 roku dotyczące jeńców niemieckich przebywających w obozach przedstawiały się następująco:
● 22.06.1941 – 01.01.1942 – przybyło 9147, ubyło 222, stan na 1 stycznia 1942 – 8925
● 1942 – przybyło 79004, ubyło 11144, stan na 1 stycznia 1943 – 76785
● 1943 – przybyło 176186, ubyło 157460 – stan na 1 stycznia 1944 – 95511
● 1944 – przybyło 704861, ubyło 89609 – stan na 1 stycznia 1945 – 710763
● 1945 – przybyło 2280953, ubyło 1346533 – stan na 1 stycznia 1946 – 1645183
● 1946 – przybyło – 32779, ubyło 343167 – stan na 1 stycznia 1947 – 1334795
● 1947 (dokonano podliczenia od 22.06.41 do 01.06.1947), przybyło 3282930, ubyło 2018538, w tym zmarło 497275 – stan na 1 stycznia 1947 – 1264392
Według raportów radzieckich od 1 marca 1947 do 1 grudnia 1948 roku zwolnionych zostało 447367 jeńców niemieckich, a od maja 1945 do 1948 roku 1003974. W niewoli pozostawało w 1948 roku – 890532, a na początku 1949 roku – 443163 osób. Do 1948 roku skazanych zostało 1112 osób, a w okresie od października 1947 do czerwca 1949 roku zapadło 3750 wyroków skazujących. Postępowanie toczyło się w 6036 sprawach. W październiku i listopadzie 1949 roku skazanych zostało 13603 osób i toczyło się dalszych ok. 7000 postępowań. Z kolei w styczniu 1950 roku zapadło 1656 wyroków skazujących z tego prawie 86% na 25 letni pobyt w obozie. Oficjalnie w dniu 4 maja 1950 roku ZSRR zakończyło proces repatriacji niemieckich jeńców wojennych. Oficjalne statystyki mówią, że w okresie od 8 maja 1945 roku zwolnionych zostało 1939063 jeńców, pozostało w niewoli 9717 skazanych za zbrodnie i toczyło się jeszcze 3815 postępowań sądowych a 14 chorych jeńców ze względu na stan zdrowia nie można było odesłać z ZSRR. We wrześniu 1955 roku kanclerz RFN Konrad Adenauer udał się do Moskwy w celu nawiązania stosunków dyplomatycznych. Podpisana tam umowa przewidywała także zwolnienie 10 tysięcy niemieckich jeńców, którzy jeszcze 10 lat po zakończeniu wojny przebywali w radzieckich obozach pracy. Wydane później radzieckie raporty Zarządu Głównego do Spraw Jeńców Wojennych i Internowanych NKWD (MWD) ZSRR informują o następujących liczbach: dokument z dnia 22 kwietnia 1956 roku – 2388443 jeńców wziętych do niewoli, 2031743 jeńców zwolnionych i repatriowanych, 356700 jeńców zmarłych; dokument z dnia 12 października 1959 roku – 2389560 jeńców wziętych do niewoli, 356678 zmarłych w niewoli.
Richard Overy, brytyjski historyk II wojny światowej, szacuje, że z 3 mln niemieckich jeńców przetrzymywanych w ZSRR życie straciło 356 tys. Inni badacze sądzą, że ofiar było znacznie więcej – nawet 1 milion. Tak uważa na przykład niemiecki historyk Rüdiger Overmans. Podobny wynik wychodzi z rachunków amerykańskiego historyka Waitmana Wade’a Beorna, który twierdzi, że w sowieckiej niewoli zginęło 35,8 % niemieckich jeńców. Tymczasem rosyjski historyk Grigorij Kriwoszew wymienia powołując się na dane NKWD liczbę 2733739 jeńców i 381067 ofiar śmiertelnych. W 1974 roku rząd RFN powołał specjalną komisję pod przewodnictwem historyka Erich Maschke w celu zbadania losów niemieckich jeńców wojennych w czasie wojny. W raporcie wyszczególniono liczbę 3060000 jeńców wziętych do niewoli przez ZSRR z czego 1094250 zmarło (od 1941 do kwietnia 1945 roku – 549360, od maja 1945 do czerwca 1950 roku – 542911, od lipca 1950 do 1955 roku – 1979).
Jeńcy narodowości niemieckiej byli aktywnie wykorzystywani w pracach fizycznych w różnych gałęziach gospodarki ZSRR. Zatrudniano ich przy odbudowie i wznoszeniu nowych fabryk, zapór wodnych, portów, budynków mieszkalnych i in. budowli przemysłowych oraz mieszkalnych. Ponadto pracowali również przy wyrębie lasów, budowie dróg i kolei na odległych i niedostępnych terenach, a także przy wydobyciu minerałów np. uranu, węgla, rudy żelaza. Według Centralnego Departamentu Finansów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR, w okresie od 1943 do 1 stycznia 1950 roku jeńcy wojenni przepracowali 1 077 564 200 osobodni, zarobili 16 723 628 rubli i wykonali prace w budownictwie i przemyśle o wartości ok. 50 miliardów rubli. Łącznie w latach 1941-1955 utworzono dla nich 216 głównych obozów jenieckich i 2454 podległe im oddziały obozowe, zlokalizowane w 15 regionach gospodarczych Związku Radzieckiego. Ponadto zorganizowano 166 batalionów robotniczych oraz 159 szpitali obozowych i miejsc pochówku zmarłych. Oprócz ZSRR, jeńcy narodowości niemieckiej przetrzymywani byli także w innych krajach bloku wschodniego, m.in. w Albanii, Czechosłowacji, NRD, Polsce, Rumunii. Podział obozów jenieckich według regionów Związku Radzieckiego przedstawiał się następująco:
● region Centralny (50 obozów głównych, 655 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 27 Krasnogorsk (Rosja), 35 Lebiediań (Rosja), 41 Ostaszków (Rosja), 48 Wojkowo (Rosja), 53 Aleksin (Rosja), 58 Tiemnikow (Rosja), 64 Morszansk (Rosja), 74 Oranik (Klasztor Matki Boskiej Orańskiej – Rosja), 82 Woroneż (Rosja), 95 Usmań (Rosja), 101 Kirow (Rosja), 107 Kaługa (Rosja), 117 Niżny Nowogród (Rosja), 145 Kursk (Rosja), 160 Suzdal (Rosja), 165 Wiazniki (Rosja), 171 Szora (Rosja), 178 Riazan (Rosja), 185 Michajłowo (Rosja), 188 Tambow (Rosja), 190 Włodzimierz (Rosja), 216 Wysznij Wołoczok (Rosja), 218 Smoleńsk (Rosja), 221 Uglicz (Rosja), 252 Bieżica-Briańsk (Rosja), 259 Rybińsk (Rosja), 263 Orzeł (Rosja), 276 Jarosław (Rosja), 282 Berendiewo (Rosja), 307 Kirow (Rosja), 320 Kulebaki (Rosja), 323 Tuła (Rosja), 324 Iwanowo (Rosja), 326 Briańsk (Rosja), 327 Uniecza (Rosja), 384 Kalinin (Rosja), 388 Stalinogorsk (Rosja), 395 Kalinin (Rosja), 399 Penza (Rosja), 401 Jarcewo (Rosja), 406 Orzeł (Rosja), 435 Chowrino (Rosja), 452 Uglicz (Rosja), 453 Moskwa (Rosja), 454 Riazań (Rosja), 463 Alatyr (Rosja), 465 Możajsk (Rosja), 466 Tuszyno (Rosja), 467 Lublino (Rosja), 469 Dzierżyńsk (Rosja)
● region Północno-zachodni (15 obozów głównych, 153 oddziały obozowe) – numeracja obozów: 120 Pietrozawodzk (Rosja), 157 Boksitogorsk (Rosja), 166 Pitkieranta (Rosja), 212 Siegieża (Rosja), 213 Łodiejnoje Pole (Rosja), 219 Antropszino / Kommunar (Rosja), 254 Leningrad (Rosja), 270 Borowicze (Rosja), 285 Wielkie Łuki (Rosja), 322 Słancy (Rosja), 339 Leningrad (Rosja), 363 Murmańsk (Rosja), 447 Pudoż (Rosja), 448 Monczegorsk (Rosja)
● region Północny (5 obozów głównych, 38 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 150 Griazowiec (Rosja), 158 Wołogda (Rosja), 193 Sokół (Rosja), 211 Archangielsk (Rosja), 437 Czerepowiec (Rosja)
● rejon Zachodni (30 obozów głównych, 315 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 56 Bobrujsk (Białoruś), 57 Kłajpeda (Litwa), 135 Athme / Kohtla-Järve (Estonia), 168 Mińsk (Białoruś), 183 Borysów (Białoruś), 184 Šilutė (Litwa), 189 Homel (Białoruś), 195 Wilno (Litwa), 266 Jełgawa (Łotwa), 271 Witebsk (Białoruś), 277 Ryga (Łotwa), 279 Kiviõli (Estonia), 281 Wołkowysk (Białoruś), 284 Brześć (Białoruś), 286 Tallin (Estonia), 287 Valga (Estonia), 289 Kohtla-Järve (Estonia), 291 Ogre (Łotwa), 292 Daugavpils (Łotwa), 294 Šiauliai (Litwa), 296 Kaunas (Litwa), 311 Mohylew (Białoruś), 317 Ryga (Łotwa), 331 Tartu (Estonia), 349 Liepāja (Łotwa), 350 Ryga (Łotwa), 393 Narva (Estonia), 410 Baranowicze (Białoruś), 410 Czerniachowsk (Rosja), 533 Bagrationowsk (Rosja)
● region Południowy (34 obozy główne, 515 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 62 Kijów (Ukraina), 100 Zaporoże (Ukraina), 110 Korosteń (Ukraina), 125 Lisiczańsk (Ukraina), 126 Mikołajów (Ukraina), 134 Sumy (Ukraina), 136 Połtawa (Ukraina), 144 Woroszyłowgrad (Ukraina), 149 Charków (Ukraina), 159 Odessa (Ukraina), 177 Czernihów / Stalino (Ukraina), 198 Kiszyniów (Mołdawia), 217 Kramatorsk (Ukraina), 232 Stryj (Ukraina), 241 Sewastopol (Rosja), 242 Gorłówka (Ukraina), 253 Winnica (Ukraina), 256 Krasny Łucz (Ukraina), 275 (Lwów), 280 Stalino (Ukraina), 299 Symferopol (Rosja), 304 Iwano-Frankiwsk (Ukraina), 306 Szepietówka (Ukraina), 417 Dnieprodzierżyńsk (Ukraina), 424 Melitopol (Ukraina), 460 Dniepropetrowsk (Ukraina), 470 Swierdłowsk / Dołżańsk (Ukraina), 471 Makijewka (Ukraina), 472 Gorłówka (Ukraina), 473 Stalińsk (Ukraina), 474 Woroszyłowgrad (Ukraina)
● region Wołgi (16 obozów głównych, 135 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 50 Frołowo (Rosja), 97 Jełabuga (Rosja), 108 Stalingrad (Rosja), 119 Kazań (Rosja), 123 Uriupinsk (Rosja), 137 Wolsk (Rosja), 163 Frołowo (Rosja), 204 Astrachań (Rosja), 215 Uljanowsk (Rosja), 234 Kujbyszew / Samara (Rosja), 238 Saratów (Rosja), 265 Wolsk (Rosja), 338 Atkarsk (Rosja), 361 Stalingrad (Rosja), 362 Stalingrad (Rosja), 368 Engels (Rosja)
● region Kaukaz Północny (12 obozów głównych, 129 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 147 Gieorgijewsk (Rosja), 148 Krasnodar (Rosja), 182 Szachty (Rosja), 228 Władykaukaz (Rosja), 237 Grozny (Rosja), 251 Rostów nad Donem (Rosja), 356 Taganrog (Rosja), 379 Machaczkała (Rosja), 421 Rostów nad Donem (Rosja), 424 Nalczyk (Rosja), 430 Nowoczerkask (Rosja), 475 Rostów nad Donem (Rosja)
● region Zakaukazie (11 obozów głównych, 116 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 85 Daşkəsən (Azerbejdżan), 115 Erewań (Armenia), 146 Ochamyczyra (Gruzja), 181 Rustawi (Gruzja), 223 Gandża (Azerbejdżan), 236 Tbilisi (Gruzja), 328 Sumgait (Azerbejdżan), 441 Trialeti (Gruzja), 442 Saljan (Azerbejdżan), 444 Mingeczaur (Azerbejdżan), 461 Suchumi (Gruzja), 518 Tkibuli (Gruzja)
● region Ural (27 obozów głównych, 281 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 68 Czelabińsk (Rosja), 75 Riabowo (Rosja), 84 Asbiest (Rosja), 102 Magnitogorsk (Rosja), 130 Asza (Rosja), 153 Niżny Tagił (Rosja), 180 Kysztym (Rosja), 197 Turinsk (Rosja), 200 Ałapajewsk (Rosja), 207 Perm (Rosja), 235 Nowotroick (Rosja), 245 Niżny Tagił (Rosja), 260 Orsk (Rosja), 313 Diegtiarsk (Rosja), 314 Asbiest (Rosja), 318 Nowaja Laja (Rosja), 319 Ufa (Rosja), 346 Kizieł (Rosja), 366 Borowsk / Solikamsk (Rosja), 369 Orenburg (Rosja), 371 Iżewsk (Rosja), 376 Krasnouralsk (Rosja), 377 Swierdłowsk (Rosja), 476 Diegtiarsk (Rosja), 504 Karpińsk (Rosja), 523 Rież (Rosja), 531 Swierdłowsk (Rosja)
● region Syberia Zachodnia (6 obozów głównych, 54 oddziały obozowe) – numeracja obozów: 93 Tiumień (Rosja), 199 Nowosybirsk (Rosja), 503 Kemerowo (Rosja), 511 Rubcowsk (Rosja), 525 Stalińsk (Rosja), 526 Jurga (Rosja)
● region Południowa Azja Środkowa (3 główne obozy, 13 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 288 Bekobod (Uzbekistan), 386 Taszkient (Uzbekistan), 387 Kyzył-Kyja (Kirgistan)
● region Kazachstan (7 obozów głównych, 50 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 29 Pachta-Arał (Kazachstan), 40 Ałma-Ata (Kazachstan), 45 Ust-Kamienogorsk (Kazachstan), 99 Spassk (Kazachstan), 222 Aktobe (Kazachstan), 330 Akmolińsk / Nur-Sułtan (Kazachstan), 347 Leninogorsk / Ridder (Kazachstan)
● brak danych dla regionów: Syberia Wschodnia, Daleki Wschód, Syberia Północna
Jeńcy z powiatu świdnickiego (Kreis Schweidnitz) zmarli w niewoli:
Dobromierz – 5, Jaworzyna Śląska – 12, Marcinowice – 2, Strzegom – 57, Świdnica – 107, Świebodzice – 59, Gmina Żarów – 48 (Buków – 2, Bożanów – 2, Gołaszyce – 1, Imbramowice – 1, Kruków – 1, Łażany – 5, Mielęcin – 4, Mrowiny – 2, Pożarzysko – 2, Siedlimowice – 2, Wierzbna – 3, Zastruże – 1, Żarów – 15)
Jaworzyna Śląska (miasto)
1. Bernhard Blasczyk (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 30.03.1908, zm. 11.1945 podczas transportu w niewoli rosyjskiej; pochowany: Pomorze / Kujawy (Polska)
2. Martin Blischke (Grenadier – grenadier), ur. 15.05.1899. zm. 14.07.1945 – Лагер 474 Ворошиловград (Obóz 474 Woroszyłowgrad); pochowany: Ługańsk – obwód ługański (Ukraina)
3. Günter Eckart (Soldat – szeregowy), ur. 2.06.1927, zm. 23.10.1945 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)
4. Karl Heinrich Hirnschal (Unteroffizier – podoficer), ur. 24.11.1905, zm. 2.03.1948 – Лагер 317 Рига (Obóz 317 Ryga); pochowany: miejsce nieznane
5. Gerhard Heinz Kambach (Soldat – szeregowy), ur. 30.09.1927, zm. 11.05.1946 – Лагер Камышин /108 Сталинград (Obóz Kamyszyn /108 Stalingrad); pochowany: Kamyszyn – obwód wołgogradzki (Rosja)
6. Alfred Lachmann (Soldat – szeregowy), ur. 1.02.1902, zm. 17.01.1945 – Obóz Gjirokastёr (Gjirookastra – Albania): pochowany: miejsce nieznane
7. Heinrich Mihlan (Polizei-Hauptwachtmeister – szef-wachmistrz), ur. 6.09.1888, zm. 5.09.1945 – Лагер 275 Львов (Obóz 275 Lwów); pochowany: Lwów – obwód lwowski (Ukraina)
8. Helmut Erich Robert Pohl (Unteroffizier – podoficer), ur. 21.06.1914, zm. 05.1943 – Лагер Рудня /218 Смоленск (Obóz Rudnia /218 Smoleńsk); pochowany: miejsce nieznane
9. Walter Schiller (Obergefreiter – kapral), ur. 27.12.1904, zm. 25.08.1946 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)
10. Adolf Scholz (Obergefreiter – kapral), ur. 26.08.1907, zm. 6.02.1946 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)
11. Wilhelm Schubert (stopień ?), ur. 2.09.1899, zm. 1.01.1946 – Obóz „Niwka-Modrzejów” Kopalnia Węgla Kamiennego – Sosnowiec; pochowany: Sosnowiec (Polska)
12. Herbert Georg Tralls (Unteroffizier – podoficer), ur. 4.11.1907, zm. 31.10.1945 – Лагер Рославль /218 Смоленск (Obóz Rosław /218 Smoleńsk); pochowany: Rosław – obwód smoleński (Rosja)
Bogadan Mucha
