Śladami Komand Stalagu VIII A Görlitz w naszej Gminie

Druga wojna światowa skrywa wiele mrocznych tajemnic, za którymi stoi często ludzka krzywda i niesprawiedliwy los. Nasza gmina, na pozór spokojna nie była wolna od tych rzeczy. Czy na naszym terenie istniały Komanda Stalagu VIII A Görlitz?

Na łamach Wieści pisaliśmy już o możliwości istnienia filii niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross Rosen w Jaworzynie Śląskiej (link TUTAJ). Są to ze względu na ubogi materiał źródłowy tylko przypuszczenia, ale bardzo mocno zakorzenione w rzeczywistości. Okazuje się, że oprócz tych domniemywań nasza gmina miała swoją niechlubną kartę w postaci istnienia Komand Stalagu VIII A Görlitz na terenie kilku wsi.

Na łamach Świdnickiego Portalu Historycznego, Pan Bogdan Mucha z Żarowskiej Izby Historycznej opisał Komanda Stalagu VIII A Görlitz w naszym powiecie i okolicy, gdzie zawarta jest również nasza Gmina.

Czym był Stalag VIII A Görlitz? Był to obóz dla jeńców podoficerów i szeregowych, który został założony 23 września 1939 roku. To pierwszy obóz jeniecki w VIII niemieckim okręgu wojskowym. Przebywali w nim jeńcy polscy, francuscy, belgijscy, jugosłowiańscy, radzieccy, brytyjscy, amerykańscy, włoscy i słowaccy. W lipcu 1941 roku przybył transport 2 364 jeńców jugosłowiańskich. Od połowy 1942 roku zaczęły nadchodzić transporty jeńców radzieckich. 1 października 1942 roku obóz liczył 34 663 jeńców: 18.224 francuskich, 4.679 belgijskich, 1.956 jugosłowiańskich i 9.804 radzieckich. Jesienią 1943 roku w obozie znaleźli się jeńcy brytyjscy i amerykańscy, a jesienią 1944 roku internowani żołnierze włoscy, Polacy z powstania warszawskiego i jeńcy słowaccy.

Poza obozem macierzystym istniały również oddziały robocze tzw. komanda czyli podobozy, w których przebywali jeńcy jako tania siła robocza dla przemysłu czy rolnictwa. Na terenie naszego powiatu w gminach: Dobromierz, Jaworzyna Śląska, Marcinowice i Strzegom w latach 1940-1944 (1945?), znajdowało się łącznie 27 oddziałów roboczych podległych pod Stalag VIII A Görlitz.

W naszej Gminie istniały cztery takie komanda:

Czechy (niem. Tschechen) – Oddział roboczy jeńców nieustalonej narodowości obozu w Zgorzelcu – Kommando nr 1154 Stalag VIII A Görlitz. Istniał pod koniec 1944 roku.

Milikowice (niem. Ober/Nieder-Arnsdorf) – Oddział roboczy jeńców nieustalonej narodowości obozu w Zgorzelcu – Kommando nr 1151 Stalag VIII A Görlitz. Istniał pod koniec 1944 roku.

Piotrowice Świdnickie (niem. Peterwitz) – Oddział roboczy jeńców nieustalonej narodowości obozu w Zgorzelcu – Kommando nr 706 Stalag VIII A Görlitz. Istniał pod koniec 1944 roku.

Witków (niem. Wickendorf) – Oddział roboczy jeńców nieustalonej narodowości obozu w Zgorzelcu – Kommando nr 1187 Stalag VIII A Görlitz. Istniał pod koniec 1944 roku.

Umiejscowienie podanych komand jest dziś trudne do ustalenia, ale niewątpliwie istniały i najprawdopodniej służyły one za tanią siłę roboczą na gospodarstwach.

Okres II wojny światowej to ciężki czas nie tylko ze względu na działania frontowe, ale także na brutalność i bezwzględność względem drugiego człowieka. Nasza okolica mimo, że wolna od bezpośrednich działań wojennych miała swój niemiecki, niechlubny epizod względem wykorzystywania ludzi do swoich potrzeb.

żródło: Świdnicki Portal Historyczny
foto: polska.org, zinfo.pl (zdjęcia Stalagu VIII A Görlitz)